تیک عصبی دارید، به این نکات توجه کنید

کدام عادت های عصبی، سلامت و زیبایی تان را به خطر می اندازند؟!

تیک عصبی دارید، به این نکات توجه کنید

مجله خبری لحظه نما:هر بار که جلوی آینه می روید و جوشی روی صورت تان می بینید شروع به دستکاری آن می کنید، انگار که با خالی کردن جوش حس خوشایندی به شما دست می دهد اما بعد که می بینید وضعیت جوش را بدتر کرده اید پشیمان می شوید و می گویید ای کاش اصلا به آن دست نزده بودم! پس به خود قول می دهید که دیگر با جوش های تان بازی نکنید و اجازه دهید خودشان خوب شوند اما بار دیگر که خود در آینه می بینید مشغول بررسی و کندن آن ها می شوید! پس مشکل از کجاست؟ چگونه می توانیم جلوی این عادت های مخرب را بگیریم؟

دکتر امیرعباس کشاورز، روانپزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران شما را در مورد علل این رفتارها و راه های درمانی آن راهنمایی می کند.

با چه اختلالاتی رو به روایم؟

عادت هایی مثل کندن مو و کندن پوست در مجموعه ای از بیماری ها به نام اختلالات کنترل تکانه قرار می گیرند. در واقع انسان برای انجام هر کاری ابتدا درون خود نیرویی را احساس می کند که این نیرو تکانه نام دارد اما گاهی اوقات کنترل آن از اختیار فرد خارج می شود درست مانند معتادان اگر مواد مصرف نکنند حال شان بد می شود. در واقع کندن پوست و مو برای این افراد مثل نوشیدن آب توسط یک فرد تشنه، بسیار خوشایند است.

کار به جراحی هم می کشد

مجله خبری لحظه نما:حدود یک درصد افراد معمولا به تریکوتیلومانیا مبتلا می شوند این افراد دچار ولع کندن مو هستند و نمی توانند در برابر آن مقاومت کنند در واقع آن ها عادت به کندن موهای سر، ابرو، پلک، ریش و سبیل و ... دارند و بعد از این کار احساس آرامش می کنند. این رفتار می تواند باعث ایجاد اختلالات ثانویه و مشکلات زیبایی شود. علاوه بر این همیشه کندن به صورت کامل انجام نمی شود و ممکن است مو از وسط نصف شود یا فقط نوک آن کنده شود. بنابراین موهای این افراد معمولا ناهمگن و در ارتفاع های مختلف هستند. از طرفی این مشکل باعث کاهش اعتماد به نفس و محدود شدن روابط اجتماعی فرد می شود. همچنین بعضی از این افراد عادت دارند مو را داخل دهان بگذارند و نصف کنند یا موی کنده شده را بخورند. در این شرایط چون دستگاه گوارش نمی تواند آن را هضم کند موها داخل معده و روده جمع می شوند و بعد از سالیان طولانی توده ای فشرده از مو ایجاد می شود. در نتیجه فرد با دل درد و عوارض گوارشی به پزشک مراجعه می کند و مجبور می شود تحت جراحی قرار گیرد. البته اگر توده کوچک باشد با کمک آندوسکوپی هم می توان آن را خارج کرد.

دخترها بیشتر گرفتار می شوند

اختلال کنترل تکانه یک سیر مزمن دارد و معمولا در سنین نوجوانی شروع می شود و در دخترها بیشتر از پسرها اتفاق می افتد. به لحاظ علت شناسی هم عوامل مختلفی برای آن ذکر شده است از جمله عوامل بیولوژیک، روان شناختی، تاثیر خاطرات بد گذشته، مورد سوء استفاده قرار گرفتن در کودکی و نوع ترتبیت والدین. با این حال علت آن کاملا مشخص نیست. همچنین اگر مدارهایی از مغز که مسئول کنترل تکانه ها هستند عملکرد خوبی نداشته باشند فرد مستعد انواع و اقسام بیماری های کنترل تکانه می شود. افراد مبتلا به این اختلال چون با کندن مو یا پوست احساس آرامش می کنند این رفتار برای شان شرطی می شود. یعنی هر زمان احساس ولع کردند سراغ پوست و موی خود می روند و از آنجایی که رفتار تکرار می شود به صورت ناخودآگاه در می آید یعنی حتی ممکن است فرد متوجه نباشد در حال کندن مو یا پوست خود است ژنتیک هم در این اختلال تاثیرگذار است. به عبارتی اگر سابقه بیماری در پدر و مادر وجود داشته باشد فرزند هم مستعد آن می شود. با این حال اغلب کسانی که دچار این اختلال هستند سابقه ژنتیک شان منفی است.

فقط به پوست و مو ختم نمی شود

اختلال کدن پوست درست مانند اختلال کندن مو است با این تفاوت که پوست زخمی می شود کسانی که عادت دارند جوش صورت شان را دستکاری کنند هم در همین دسته از بیماران قرار می گیرند. شیوع اختلال کندن پوست از اختلال کندن مو کمتر است و معمولا حدود 5/0 درصد از افراد به آن مبتلا می شوند. البته گاهی اوقات هم ممکن است این دو اختلال با یکدیگر دیده شوند. قماربازی بیمارگونه از دیگر انواع اختلالات کنترل تکانه است. افراد مبتلا به این اختلال قمار را برای تفریح انجام نمی دهند بلکه ولع شان باعث می شود به سمت قمار بروند و نتوانند آن را کنترل کنند. نوع دیگر این اختلال دزدی بیمارگونه است این افراد ممکن است اصلا نیاز مالی نداشته باشند و بدون قصد دزدی کنند حتی بیشتر آن ها جسم دزدیده شده را دور می اندازند و از آن استفاده نمی کنند. آخرین اختلال در این مجموعه، آتش افروزی بیمارگونه است این افراد بدون اینکه از چیزی بدشان بیاید یا قصد آتش زدن داشته باشند آتش راه می اندازند.

ویزیت متخصص پوست کافی نیست

اغلب افرادی که دچار اختلال کندن مو و پوست می شوند در ابتدا به متخصص پوست مراجعه می کنند. متخصصان پوست معمولا دلیل مشکلات پوستی و مویی فرد را تشخیص می دهند و او را به یک روانشناس یا روانپزشک ارجاع می دهند. برای این اختلالات درمان های مختلفی وجود دارد از جمله درمان های دارویی و غیردارویی. درمان های دارویی معمولا زمانی تاثیرگذار هستند که این اختلال همراه با بیماری های دیگر مثل افسردگی، اضطراب، وسواس و ... باشد اما اگر اختلال کنترل تکانه به تنهایی مطرح باشد موثرترین راه رفتاردرمانی و شناخت درمانی است. در این روش رفتاردرمانگر راهکارهایی را به فرد آموزش می دهد تا با کمک آن ها بتواند ولع خود را کنترل کند و به جای کندن پوست و مو نسبت به کارهای دیگر شرطی شود. درمان از این طریق معمولا 5 تا 15 جلسه طول می کشد. این شیوه درمانی از ساده ترین روش های آرام سازی مثل ریلکسیشن و یوگا و افزایش تمرکز شروع می شود تا روش های پیچیده تر. لازم به ذکر است که افراد مبتلا به این اختلالات باید علاوه بر اینکه به روانشناس مراجعه می کنند توسط روانپزشک هم ویزیت شوند زیرا گاهی اوقات این اختلالات همراه با بیماری های جدی تر روان پزشکی اتفاق می افتند و فرد نیاز به درمان دارویی پیدا می کند.

با ناخن جویدن و تیک فرق دارد

عادت هایی مثل جویدن ناخن و ته مداد، خودکار و ... با اختلال کنترل تکانه متفاوت هستند همچنین تیک های عصبی مثل حرکات ناگهانی پلک و ... در یک گروه کاملا مجزا و متفاوت از این دو قرار می گیرند. عادت هایی مثل ناخن جویدن معمولا به صورت ثانویه به اختلالات دیگر مربوط می شوند که شایع ترین شان اضطراب است. البته این رفتارها در کودکان گاهی اوقات در اختلالات نادرتری مثل اوتیسم یا عقب افتادگی ذهنی هم دیده می شوند اما در بزرگسالان معمولا به دلیل اضطراب یا افسردگی اتفاق می افتند. این افراد ولعی را که در مورد اختلال کنترل تکانه مطرح است ندارند و اعمال آن ها معمولا فقط نشانه ای از اضطراب است.